sobota, 30 listopada 2013

chleb wileński żytni


Składniki :

100g zakwas żytni aktywny o wydajności 200%
80g mąka żytnia typ 720
300g mąka żytnia sitkowa typ 1400
10g słód żytni palony litewski
5g kminek
10g sól
30g marmolada śliwkowa
350g woda






  Wyjąłem ostatnio z lodówki mój żytni (razowy) zakwas , dokarmiłem i co ? I ledwo dyszy. Mocno byłem tym faktem zdziwiony , bo sadził jeszcze kilka dni temu jak szalony. Dokarmiłem kilka razy i "wstał" do właściwego poziomu aktywności. Po kilku dniach przypadkiem zauważyłem , że pokrętło od stopnia chłodzenia mojej lodówki ustawione było zaledwie na jedynce. Tak to właśnie całkiem przypadkiem można pozbawić życia nasze kulturalne bakterie.
   Wracając do sedna sprawy dziś zaprezentuję klasykę z naszych wschodnich terenów czyli chleb można by powiedzieć litewski ale jednak ten konkretny przygotowany jest nieco prościej , bez zaparzania a  nosi nazwę chleb wileński. Chleb wileński to wypiek w 100% żytni , ciasto poprowadziłem na maksymalnej wydajności (hydracji ) , co widać po wielkości porów . Poprowadziłem na zakwasie metodą trójfazową , a dodatek ciemnego żytniego palonego słodu litewskiego oraz marmolady nadał wyrazu , odmienności oraz dokarmił doskonale dzikie drożdże w zakwasie. Kminek dodałem i tu muszę powiedzieć , że pomimo iż nieszczególnie przepadam za tą przyprawą , to w takiej dozie i towarzystwie słodu oraz marmolady stworzył harmonijną kompozycje smakowo-aromatyczną. Najlepszy jest zapach w trakcie wypieku - niepowtarzalny.

1 faza : półkwas
  • 100g  zakwas żytni aktywny 24oC użyty jako zaczątek
  • 50g  woda o temp. 24oC
  • 75g  mąka żytnia sitkowa  typ 1400
  • 5g kminek

 Do wody dodajemy kminek , następnie dokładnie rozprowadzamy zaczątek czyli aktywny zakwas , następnie dodajemy mąkę i całość tworzącą ścisłą konsystencję dokładnie mieszamy. Pozostawiamy pod przykryciem do fermentacji na 8-10 godzin (najlepiej na noc). Wspomnę tylko w tym miejscu , że są dawne receptury na stawianie zakwasów , w których jednym ze składników wspomagających procesy jest właśnie kminek.

2 faza : kwas pełny

  • 225g półkwas (cała poprzednia faza)
  • 125g woda o temp. 26oC
  • 125g mąka żytnia sitkowa typ 1400
Półkwas rozprowadzamy w wodzie , dodajemy mąkę , mieszamy do uzyskania jednolitej konsystencji i pozostawiamy w ciepłym miejscu pod przykryciem na 8 godzin. Po tym czasie uzyskamy kwas pełny czyli dojrzały odpowiednio silny i w odpowiedniej ilości kwas (zakwas) który wprowadzimy do fazy następnej czyli do ciasta właściwego.

3 faza : ciasto właściwe

475g kwas pełny (cała poprzednia faza)
175g woda 28oC
30g marmolada śliwkowa
10g słód żytni palony litewski
10g sól
100g mąka żytnia sitkowa typ 1400
80g mąka żytnia typ 720

Najpierw dodajemy wodę , słód oraz marmoladę do kwasu pełnego i bardzo dokładnie mieszamy. Następnie do tak otrzymanego ciasta wprowadzamy wszystkie pozostałe składniki i dokładnie mieszamy 12 minut. Ciasto będzie o luźnej konsystencji (jak ser zmielony na sernik) więc do formy , po wymieszaniu, przekładamy je łyżką bądź szpatułką. Tak przygotowane pozostawiamy do ostatecznej fermentacji (rozrostu końcowego) co może potrwać od 1 do 2,5 godzin.
Wypiekamy z zaparowaniem w temperaturze 230oC przez 5 minut i następnie w obniżonej do 190oC przez kolejne 35 do 40 minut (łącznie wypiek 40-45minut). Tuż po wyjęciu spryskujemy wodą po wierzchu i gotowe.






Wpis dołączam do http://zapachchleba.blogspot.com/p/na-zakwasie-i-na-drozdzach.html

5 komentarzy:

  1. wygląda przepysznie i moje ulubione smaki w nim są

    OdpowiedzUsuń
  2. Ja prowadzę zakwas 100%. Więc wezmę 100g mojego zakwasu, dodam 25g mąki oraz 100g wody, i bedę miał zakwas 200%. Chyba dobrze wyliczyłem?

    OdpowiedzUsuń
  3. Uporządkujmy : są 2 najpopularniejsze sposoby określania konsystencji ciasta i/lub zakwasu (zakwas to także rodzaj ciasta). 1 piekarski - nosi nazwę WYDAJNOŚĆ i określany jest wartością procentową liczoną sumarycznie od całości użytej mąki do całości użytej wody , gdzie całą użytą mąkę ZAWSZE OKREŚLAMY 100% i w stosunku do tej konkretnej ilości mąki oznaczonej ZAWSZE jako 100 % wyliczamy także w procentach ile użyliśmy wody. Np . jeśli całość mąki wynosi 80g (to jest 100%) a wody 40g (co jest 50% w stosunku do mąki ) to WYDAJNOŚĆ takiego ciasta = 150% , jeśli mąki użyliśmy 180g (co znów określamy 100% bo to cała mąka jaką użyliśmy) a wody dodaliśmy 144g (co jest 80% w stosunku do mąki ) to WYDAJNOŚĆ tego ciasta/ zakwasu wynosi 180% a jeśli mąki mamy 75g (znów to jest 100%) i dodaliśmy 75 g wody ( drugą identyczną wartość określaną w procentach czyli tu tak samo jak 100% mąki jest 100% wody) to wydajność takiego ciasta/ zakwasu 100%+100% wynosi 200%.
    2 metoda - wywodząca się z "zachodniego" sposobu i słownictwa - HYDRACJA. Podobnie jak w metodzie WYDAJNOŚĆ także określamy stosunek wody do mąki ale inaczej zapisujemy matematycznie. Weźmy na przykładzie jw - użyliśmy 80g mąki i 40g wody - tu hydracja wynosi 50% bo 40g wody to połowa w stosunku do mąki.Drugi przykład jw 180g mąki i 144g użytej wody - ty hydracja wynosi 80% bo woda w stosunku do mąki to 80%. Trzeci przykład jw 75g mąki i 75g wody czyli 100% wody w stosunku do mąki czyli WYDAJNOŚĆ = 100%.
    Po przeanalizowaniu widać , że różnica w obu metodach polega wyłącznie na zapisie matematycznym a zawsze określa się procentowo ilość użytej wody do mąki.
    Teraz odpowiadając na Twoim przykładzie zakładając , że 100g zakwasu użytego jako zaczątek zawierało połowę wody i połowę mąki czyli jego WYDAJNOŚĆ = 200% a HYDRACJA = 100% (to b. ważne o jakiej konsytstencji używamy zakwasu jako zaczątku i często nie zwracając na to uwagi , dalsza WYDAJNOŚĆ/HYDRACJA jest liczona błędnie).

    ZACZĄTEK :
    100 g (50g mąka + 50g woda = WYDAJNOŚĆ 200%/ HYDRACJA 100%)

    ODŚWIEŻENIE/DOKARMIENIE:
    100g ZACZĄTEK
    100g woda
    25g mąka
    (razem mąki jest teraz 75g a wody 150g czyli WYDAJNOŚĆ = 200% a HYDRACJA =100%)

    Spokojna analiza i zrozumienie metod oznaczania konsystencji , to znaczna część sukcesu w prowadzeniu zakwasów i ciast w ogóle.
    pozdrawiam Cię

    OdpowiedzUsuń
  4. Świetny przepis. Dodaj go do światecznego konkursu i wygraj zapas przypraw na dłuuuugi czas.

    Dodatkowo uzyskasz cenne, kulinarne doświadczenie do swojego portfolio.

    www.nps-mix.pl/konkurs

    Nagrody:

    www.najlepszeprzyprawyswiata.pl

    Zapraszam :)

    OdpowiedzUsuń